Szopka Krakowska

Konkurs

Celem 74. Konkursu Na Szopkę Krakowską, organizowanego przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, jest podtrzymywanie tradycji rzemiosła szopkarskiego wpisanego na Listę Dziedzictwa UNESCO.

Tradycyjna szopka krakowska, która powstała pod koniec XIX w., była przenośnym teatrzykiem kukiełkowym, z muzyką i specjalnie pisanymi tekstami. Z czasem scenki odgrywane przez amatorów zostały zastąpione poruszanymi mechanicznie figurkami. Figurki te są wyrzeźbione lub ulepione z modeliny czy gipsu. Tradycyjnie szopki upamiętniają narodzenie Chrystusa, dlatego w każdej z nich znajdziemy całą Świętą Rodzinę: figurki Dzieciątka, Marii i Józefa. Najczęściej towarzyszą im aniołowie, Trzej Królowie, pasterze i zwierzęta. Krakowskie szopki prezentują dodatkowo sceny z postaciami historycznymi (królami, bohaterami narodowymi i zasłużonymi) oraz legendarnymi (np. Trębaczem, Panem Twardowskim, Lajkonikiem). W niektórych umieszcza się postaci w tradycyjnych strojach ludowych: krakowskich i góralskich, a także znane osobistości, np. Lecha Wałęsę, czy papieża Jana Pawła II.

Szopki prezentują architekturę najważniejszych, najbardziej interesujących i najpiękniejszych zabytków Krakowa. Wszystkie zwyczajowo posiadają wieże – zazwyczaj wzorowane na wieży wyższej kościoła Mariackiego zwieńczonej koroną (często w jej oknie widoczny jest trębacz odgrywający hejnał) lub na wieżach katedry na Wawelu czy wieży Ratuszowej. Uzupełnieniem wież często są elementy Zamku Królewskiego na Wawelu, czy też zachowanych budowli obronnych: okrągłej fortecy – Barbakanu i jednej z siedmiu istniejących niegdyś bram wjazdowych do miasta – Bramy Floriańskiej.

Dotknięcie Tradycji

Na wystawie zaprezentujemy rezultaty projektu „Dotknięcie tradycji - zbudujmy szopkę. Warsztaty w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa dla osób z dysfunkcją wzroku” realizowanego w ramach programu dotacyjnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kultura dostępna 2016”. Projekt powstał we współpracy z Fundacją Kultury Bez Barier z Warszawy i Fundacją Szansa dla Niewidomych z Krakowa.

Muzealny projekt „Dotknięcie tradycji-zbudujmy szopkę” to pierwsze architektoniczne, integracyjne warsztaty z budowy tradycyjnej szopki krakowskiej, przeznaczone dla osób z dysfunkcją wzroku. Ich celem jest rozszerzenie oferty edukacyjnej, zapoznanie uczestników z historią, architekturą i dziedzictwem niematerialnym Krakowa, wspólna nauka tradycyjnego rzemiosła, przełamywanie barier dostępności osób niepełnosprawnych do szeroko pojętej kultury i tradycji miasta Krakowa.

Uczestnicy wzięli udział w spotkaniu z szopkarzem dotyczącym historii i metod budowy tradycyjnej szopki krakowskiej, miejskich spacerach edukacyjnych szlakiem architektury będącej inspiracją i komponentem szopek krakowskich, a także w warsztatach plastycznych prowadzonych przez szopkarza, edukatora oraz muzealników.

W projekcie uczestniczyły dwie integracyjne grupy złożone z dzieci oraz dorosłych z dysfunkcją wzroku wspieranych w pracach warsztatowych przez pełnosprawnych uczestników. Byli to uczniowie Specjalnego Ośrodka Szkolno - Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących w Krakowie oraz Szkoły Podstawowej nr 160 im. św. Augustyna, Gimnazjum nr 34 im. H. Sienkiewicza i Prywatnego Gimnazjum nr 8 im. M. Reja w Krakowie, podopieczni oraz wolontariusze Fundacji Szansa dla Niewidomych, a także studenci Akademii Pedagogicznej.

Imponującym efektem warsztatów są wspólnie przygotowane dwie, tradycyjne szopki, zgłoszone jako pełnoprawne dzieła w 74. konkursie na Najpiękniejszą Szopkę Krakowską, organizowanym przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Wykonane w ramach projektu szopki będą zaprezentowane na pokonkursowej wystawie w Pałacu Krzysztofory w specjalnie przygotowanej, dostępnej dotykowo części ekspozycji, przygotowanej we współpracy ze środowiskiem osób z dysfunkcją wzroku. W ramach projektu przygotowano także dodatkowo pomoce dotykowe i dźwiękowe: tradycyjną i modułową szopkę dotykową, architektoniczne detale dotykowe, słuchowisko z elementami audiodeskrypcji o historii krakowskiej szopki, film dokumentujący przebieg warsztatów oraz podpisy i plansze w alfabecie Braille'a.

Istnieje również możliwość zamówienia zajęć na wystawie, podczas których zostaną wykorzystane elementy audiodeskrypcji i pomoce dotykowe.

Zdjęcia: A. Janikowski

Szopki krakowskie

Szopki krakowskie

Zdjęcia: T. Kalarus

Szopki krakowskie

Szopki krakowskie

Szopki krakowskie

Zdjęcia: MHK

Szopki krakowskie

Szopki krakowskie

Szopki krakowskie

Szopki krakowskie

Szopki krakowskie